Patnos Deyimleri Ve Atadözleri
Bıra rébe, bıra dur be.
Bıra Bıhırbe,bıra kur be.
Bıra qizbe,bıra pir be
Yol olsun da uzak olsun.
Vadi olsun da ,derin olsun.
Kız olsun varsın yaşlı olsun.
Xwali seré wi méré be,ku jına wi mır; Baltuza wi tıne be.
O adama yazıklar olsun ki, karısı lünce baldızı olmasın
Beré gul bu.Barané léda şıl bu
Eskiden gül dü. Yağmur vurunca ıslandı(Çirkinlerin daha da çirkinleştiği bir olayın ardından söylenen bir deyimdir.)
Xema qulınge ku Murad rabuye
Murat’ın(Murat nehri) coşması çok ta turnanın umurundaydı.
Dema néçir a mın té.Gu ye teji ya mın té.
Tam avlanacağım anda, tazımın tuvaleti tutar.
Xwedé berxé nér daye jı kéré ra
Allah erkek kuzuyu bıçak için yarattı.(Erkeğin kavgaya yaratıldığı anlamındadır.)
Navé gur derketiye, lé rovi dıné xrabkıriye.
Kurdun adı çıkmış, yalnız dünyayı yıkan tilkidir.
Ne dina bıgé;Ne ji berde ser xwe
Ne delilerle seviş;Ne de üstüne çek. (Delilerle asla sevişilmeyeceğini anlatan bir deyimdir. Çünkü rezil olmanın kaçınılmaz olacağını anlatır.)
Çıqas ji dizika were kel, yé eşkere bızé
Her ne kadar kaçamak sevişse de ,açıkta doğuracak.(Gizli kapaklı işlerin zamanla ortaya çıkacağını anlatan bir deyimdir.)
Kerén sıst, tırén şidyayi dıkın
Gevşek eşekler, sıkı osururlar
Mir ji dımre,Evdalé pir ji
Bey de ölür,yaşli abdal da
Aşé nezana xwedé dızvırine
Acemilerin değirmenini Allah çevirir
Ruto, ha lı vali avéyi,ha lı wali avé
Çıplak,suyun bu tarafında ya da öbür tarafında olman bir şey değiştirmez
Ku dar rastbe ,siya daré xwar nabe
Ağaç düz olunca gölgesi eğri olmaz
Aş berdaye, peyé çexçexe ketye
Değirmeni bırakmış çarkı ile uğraşıyor
Bıra mirov conegé rojekibe ne çéleka sedsalébe
Bir günün boğası ol ama yüzyılın ineği olma
Bıra bedena mirov sax be.kıras pésira mirov tınebe
İnsanın canı sağ olsun varsın üstüne giyeceği olmasın
Bı xwaziya, kes ne çuye géziya
keşkelerle kimse süpürgeye gidemez
Roj dıqevıme, mirov boxe dayika xwera dıbé bavo
Öyle gün gelirki,annesinin sevgilisine baba demek zorunda kalınır.
Mar be jer nabe
Yılan zehirsiz olmaz
Hemi duvara xerab neke.Yeki bıhéla.Roj té, ku pışta xwe bısperini
Bütün duvarları yıkma.Birini bırak ki,günü geldiğinde sırtını dayayasın
Kurmé daré nebe,Zeval jı daréra tıne
Ağacın kurdu olmzsa ağaca bir şey olmaz.
Ku dız jı malébe, ga dı kulekéda te derxıstın
Hırsız evden olunca öküz bacadan da çıkarılır
Ku dit ezım.Ne dit dızım
Görürlerse zaten benim.Görmezlerse hırsızım
Şénaya guynda,beraya réva xuyandıke
Köylerin güzelliği yollarının genişliğinden anlaşılır.
Xelqéra masigıre, jı xwera kusigıre
Başkasına balık tutar, kendisine ise tosbağa
Kes nakeve gora kesi
Kimse kimsenin mezarına girmez.
Malé axé dıçe.cané xulam dıçe
Ağanın malı gider,marabanın canı çıkar.
Pars u şerm bı hevra nake
Hem dilencilik hem de utanma bir arada olmaz.
Zor gızerê radıke. -
Zor, havucu kökünden çıkarır
Ha cıgara ber bayé ha gayina nav kayé
Ha rüzgara karşı içilen sigara,ha samanlıkta yapılan sevişme
Heya ev qun bı tera be heri ku der” ew bihn jı te naçe
Bu kıç sende oldukça nereye gidersen git.Kokun geçmez.